مفهوم حجم معاملات سهام در بورس چیست؟

آشنایی با مفاهیم (تعداد معاملات، ارزش معاملات و حجم معاملات) در بورس و نگاهی به آمار آن ها

حجم مبنا در بورس چیست + فیلم آموزش حجم مبنا

حجم مبنا در بورس؛ تاثیرات حجم مبنا در معاملات بازار سرمایه

شما می‌توانید سرفصل مدنظر خود از فهرست محتوای این مقاله انتخاب کنید تا به قسمت مربوطه هدایت شوید:

• حجم مبنا از چه تاریخی به جریان افتاد؟
• توضیح آسان حجم مبنا در بورس
• تاثیر حجم مبنا در معاملات روزانه
• راه­های مشاهده حجم مبنا در یک سهم
• چطور می توان حجم مبنا را محاسبه کرد؟
• نکات مثبت و منفی حجم مبنا

ازجمله مواردی که قادر است کنترل بازار سرمایه را به دست بگیرد «حجم مبنا» است. اغلب حجم مبنا در جاهایی که نماینده قانون قصد پیشگیری از دخالت افرادی که از دست بردن در قیمت ها قصد سوء استفاده کردند، کاربرد دارد. هدف از این کار فراهم آوردن بستری مناسب برای قیمت گذاری سهام در بورس است.

تعداد زیادی از صنایع فعال در سرمایه گذاری و اقشار مختلف با دارایی های متفاوت، از سهام هایی در یک شرکت خاص برخوردار هستند. خود کارگزاری ها نیز در دادوستد های گسترده سهام و در بازار مالی فعالیت گسترده دارند.

تنها امکانی که در این بین باعث می شود تا عموم مردم و صنایع مختلف با اطمینان خاطر دست به خرید و فروش سهام بزنند، سازمان بورس و اوراق بهادار است. این سازمان که ناظر اصلی بر اجرای صحیح معاملات بورسی است، دارای زیر مجموعه­های متعدد از جمله مجموعه بزرگ فرابورس ایران و شرکت بورسی اوراق بهادار تهران هستند. بنابراین این شرکت بزرگ به همراه زیرمجموعه هایش، با قرار دادن تبصره های قانونی مثل همین حجم مبنا و غیره، از ایجاد خطر برای دارایی های افراد جلوگیری می کنند. در نتیجه بموقع نیز دست هر مداخله گر، در روند قانونی معاملات را کنار می زنند.

حجم مبنا از چه تاریخی به جریان افتاد؟

حسین عبده تبریزی فردی بود که در سال 1382، حجم مبنا را در بازار بورس و سازمان اوراق بهادار به جریان انداخت. طوریکه ابتدا قصد داشتند که همه افراد، 250 روز در سال را به فعالیت بپردازند. پس درصدی هم که قرار بود از تمام سهم های موجود در یک صنعت بورسی معامله شود، به اندازه 15% باشد.

بنابراین برای جریان داشتن هزینه انتهای کار باید به اندازه عدد 0.0006 از تعداد کل سهام شرکت مذکور، حجم مبنای یک سهم در طی یک روز قرار داده می شد. درصد این قانون در سال 1383 تبدیل به 20% شد و میزان حجم مبنا از عدد 0.0006 سهام، به عدد 0.0008 انتقال پیدا کرد.

کاهش 10 درصدی حجم مبنای سهام، در سال 93 اتفاق افتاد، طوریکه این درصد تا روز 12 اسفند 98، به همین میزان ماند و تغییری هم نکرد.

توضیح آسان حجم مبنا در بورس

گاهی در طی یک روز همه سهم های مجاز که در آن صنعت وجود دارند، بصورت خرید و فروش درمی آیند. به نحوی که درصد نوسانات مشخصی که در تمام ساعات آن روز جریان داشته، نوع قیمت گذاری فردای آن روز را برای سهم مورد نظر مشخص کنند. در واقع این ساده ترین تعریفی است که سازمان بورس و اوراق بهادار برای حجم مبنا تعیین کرده است.

حتی قیمت پایانی سهام و حجم مبنا نیز در ارتباط مستقیم با یکدیگر هستند. زیرا حجم مبنا در کمترین مقدار سهم های موجود در یک صنعت می تواند در طول یک روز مورد دادوستد قرار بگیرد. به خاطر این است که توانایی مطلابقت قیمت پایانی یدآید آید آآااخرید و فروش را در محدوده دامنه نوسان، با آخرین قیمت دادوستد شده در آن روز معاملاتی را پیدا می کند. پس در نتیجه میانگین وزنی برای قیمت های معاملاتی، قیمت پایانی را در کل آن روز تشکیل می دهد.

تاثیر حجم مبنا در معاملات روزانه

این تاثیر به این شکل خود را نشان می دهد که وقتی تعداد حجم مبنا، بیشتر از تعداد کل سهم های دادوستد شده قرار داده شود. طوریکه تعداد حجم مبنا از یک میزانی بالاتر نمی رود و در نتیجه به تناسب همه اینها، آخرین قیمت از تغییرات کمتری نیز برخوردار می شود. مثلا اگر عدد 6 میلیون، تعداد حجم مبنای یک سهام بوده و به میزان 3 درصد هم کل دادوستدهای مالی مثبت باشد. در ادامه جریان معاملات هم اگر فقط از تمام سهم های معاملاتی آن روز فقط 2 میلیون خرج شود، بنابراین آخرین نرخ آن روز پایین تر از قیمت نهایی خرید و فروش قرار می گیرد. در نتیجه حجم دادوستد شده در آن روز به میزان حجم مبنا نخواهد رسید. پس با این تفاسیر محدوده آخرین نرخ برای این معامله بصورت مثبت و 1 درصد است.

راه­های مشاهده حجم مبنا در یک سهم

آسان ترین و رایج ترین راه برای دیدن حجم مبنا در یک سهم، از طریق سایتی به نام « مدیریت و فناوری بورس تهران TseL» است. پس با ورود به سایت مذکور، براحتی امکان دستیابی به نمادهای درخواستی را دارید. به شکل زیر توجه کنید، این تصویر حجم مبنای بانک تجارت با نماد اختصاصی «وتجارت» را نشان می دهد.

چطور می توان حجم مبنا را محاسبه کرد؟

در شورای عالی بورس مصوبه ای مقرر شده که بر طبق آن صنعت هایی از قبیل پایه بورس ایران، بازارهای 1، یا بازارهای 2 که عدد حجم مبنای آنها، نزدیک به 4 در ده هزار در مقدار سهم های آن شرکت دارد پیاده سازی شود.

حجم مبنای ذکر شده به شکل داینامیک بوده و به عبارتی دیگر حجم مبنای هر تعداد سهمی که وجود دارد، نسبت به نرخ آخرین ساعات روزی که سهام در آن دادوستد شده را اندازه گیری می کنند. سپس نتیجه اش در هفته جدید و ابتدایی ترین ساعت آن روز گذاشته می شود.

بنابراین در صورتی حجم مبنا روند کاهشی می گیرد که هزینه سهم ها بالا باشد و بالعکس اگر حجم مبنا روند رو به بالا داشته باشد، قیمت کمی خواهد داشت.

مواقعی که عدد 1 بیانگر حجم مبنای آن شرکت است

در سال های گذشته و قبل از تصویب و اجرای جدیدترین قانون در رابطه با حجم مبنا، شرکت هایی که در بازار معاملاتی فرابورس بودند، حجم مبنا نداشتند. با این وضعیت عدد 1 به عنوان حجم مبنای آنها محسوب می شد. بنابراین برای اینکه قیمت نوسان بگیرد، باید با هر قیمتی که مواجه شدید، خرید و فروش کنید. این مسئله جدا از بحث حجم معاملاتی است. ولی با این وجود همچنان برای میانگین وزنی، معیار آخرین قیمت است.

مواردی هم در سهم ها وجود دارد که حجم مبنا همان 1 در نظر گرفته می شود، در زیر با چند مورد از آنها آشنا می شوید.

• بروز گره اقتصادی
• خرید و فروش های عمده یا بلوکه شده
• به بیرون درز کردن اخبار خصوصی از طریق شرکت ها
• دامنه نوسان در معامله برای سهام شرکت ها
• هنگاهی که به دلایل متعدد نماد شرکت های حاظر در فرابورس یا حتی بورس دچار توقف شوند.

نکات مثبت و منفی حجم مبنا

پیشگیری از بوجود آمدن قیمت های کاذب از ویژگی های مثبت در حجم مبنا به حساب می آید. البته وقتی صف های معاملاتی به جریان می افتند، به میزان بالا پول بصورت بلوکه درآمده و باعث پایین آوردن حرکت افزایشی و کاهشی نوسانات قیمت می شود.

به عبارتی زمانی هم که سهام خشک شده و حجم معاملات کاهش می یابد، سازمان بورس در یک بازه زمانی مشخص اجازه باز شدن نماد سهام را می دهد، آن هم در حالیکه حجم مبنا و دامنه نوسان را ندارد. از این طریق دادوستدها به جریان افتاده و قیمت­های پیشنهادی هر دو طرف یعنی فروشنده و خریدار، جایگزین هم می شوند.

افزایش حجم معاملات در بورس چگونه است؟ تحلیل حجم معاملات بورس

اگر در بازارهای بورسی یا فارکس فعالیت می‌کنید، احتمالا سوالاتی در رابطه با افزایش حجم معاملات برای شما پیش آمده است. برای مثال ممکن است در بازارهای بورسی سهامی داشته باشید که حجم معاملاتی آن به شدت افزایش پیدا کرده است. در این شرایط ممکن است بین خرید بیشتر این سهم یا فروش آن سردرگم شوید. در موارد دیگر، ممکن است که شما با مفهوم حجم معاملات آشنایی زیادی نداشته باشید و این سوال برای‌تان پیش آمده باشد که حجم معاملات چیست و چگونه می‌توان آن را مشاهده کرد؟ حجم مشکوک چیست و چگونه آن را تشخیص بدهیم؟ در این ویدیو و مقاله ما توضیح خواهیم داد که پس از دیدن نشانه افزایش حجم معاملات در فارکس یا بورس، خرید برای شما سودمندتر خواهد بود یا با فروش سهم می‌توانید سود بیشتری به دست بیاورید.

افزایش حجم معاملات نشانه چیست؟

در این مقاله قصد داریم با طرح ۳ مثال و یک پرسش ساده، یک نکته بسیار مهم و کاربردی بورسی را به شما بیاموزیم. با طرح این ۳ مثال سعی داریم به شما کمک کنیم تا با تحلیل حجم معاملات به این نکته پی ببرید که افزایش حجم معاملات نشانه افزایش سهم است یا می‌تواند علامتی مبنی بر کاهش آن باشد.

اولین مثال خود را در تحلیل حجم معاملات با شغدیر آغاز می‌کنیم. همان طور که در ویدیو مشاهده می‌شود، در قسمت‌های نشان داده شده، شغدیر پس از یک سقف، ابتدا دچار کاهش حجم شده است و سپس به طور ناگهانی افزایش حجم معاملات به صورت چشمگیر در آن اتفاق افتاده است. علت این امر این است که درست در زمان در کف قرار داشتن سهم، خریداران زیادی اقدام به خرید آن کرده‌اند. همین افزایش خرید منجر به افزایش قیمت شده و سود زیادی را برای خریداران به همراه داشته است. با توجه به مطالب گفته شده می‌توان نتیجه گرفت که یکی از دلایل افزایش حجم یا ولوم( volume) بورس، افزایش تعداد خریداران است و به احتمال زیاد با این افزایش خرید، سهم به مقدار چشمگیری افزایش پیدا خواهد کرد. زمانی که قدرت خرید خریدارهای حقیقی از فروشندگان حقیقی بیشتر باشد، شاهد این اتفاق خواهیم بود. اگر مطالب قبلی ما را مشاهده کرده باشید، قطعا می‌توانید به راحتی تشخیص دهید که چه زمان قدرت خرید خریداران حقیقی و چه زمان قدرت خرید فروشنده‌های حقیقی بیشتر است.

در حالت دوم از تحلیل حجم معاملات، مشاهده می‌کنید که پس از یک کاهش حجم، در میله و کنده مشخص شده در ویدیو، یک افزایش حجم بسیار زیاد و قدرتمند اتفاق افتاده است. این افزایش شدید حجم روی یک سقف قرار دارد و پس از آن، ریزش قیمت‌ها را شاهد هستیم. با توجه به این مثال می‌توان نتیجه گرفت که یکی دیگر از دلایل افزایش حجم ممکن است قرار گرفتن قیمت در سقف باشد و به احتمال زیاد پس از آن اصلاح قیمت را خواهیم داشت. در این مثال ما افزایش فروش فروشندگان و افزایش خرید خریداران را شاهد هستیم که به افزایش حجم منجر می‌شود. حال ممکن است بپرسید که چگونه می‌توان در کف یا سقف قرار داشتن سهم را تعیین کرد؟ تشخیص این امر از روی نمودار تحلیل تکنیکالی به سادگی ممکن است؛ چرا که برای تشکیل کف، باید ابتدا کمی کاهش سهم داشته باشیم. یکی دیگر از راه کارهای مناسب برای تشخیص این مسئله، محاسبه قدرت خرید خریداران حقیقی و فروشندگان حقیقی است که در مطالب قبلی شما را با قواعد آن آشنا کردیم.

در حالت سوم، سهم شما با افزایش سرمایه همراه است که در نمودار بدون تعدیل می‌توان آن را به خوبی مشاهده کرد. این افزایش سرمایه از طریق سود انباشته انجام می‌شود و با این اتفاق، یک سهم شما به چند سهم تبدیل می‌شود. برای مثال از یک سهم ده هزار تومانی شما، ۱۰ سهم هزار تومانی ایجاد خواهد شد. در نتیجه حجم به طور خودکار افزایش پیدا خواهد کرد. در مثال سوم که با کمک قشرین در ویدیو برای شما طرح کردیم، این موضوع به طور کامل مشهود است. اگر می‌خواهید بدانید که پس از این افزایش سرمایه، سهم روی چه قیمتی باز خواهد شد، می‌توانید به مطالب قبلی که در آن‌ها در رابطه با علت بسته شدن سهم توضیح داده‌ایم مراجعه کنید. در این مطالب توضیحات کاملی با ذکر فرمول به شما ارائه شده‌اند.

حل تمرین

حال با طرح یک تمرین قصد داریم به شما کمک کنیم که موضوع تحلیل حجم معاملات را به شکلی کاربردی‌تر بیاموزید. در نمودار حجم معاملات بورس موجود در ویدیو می‌بینید که سهم خساپا در دو روز اخیر با افزایش شدید حجم همراه بوده است. به نظر شما با توجه به این موضوع، خساپا یک سقف را تشکیل می‌دهد یا تشکیل یک کف را شاهد خواهیم بود؟ به بیان ساده‌تر، خساپا در آینده یک اصلاح انجام خواهد داد یا همچنان به شکلی قدرتمند روند بالا رونده خواهد داشت؟ برای پاسخ به این پرسش و تحلیل حجم معاملات می‌توانید از قدرت معاملاتی خرید و فروش خساپا در تاریخ‌های ۷ مرداد و ۸ مرداد و با توجه به آموزش‌های موجود در ویدیوهای قبلی، استفاده کنید. از شما دعوت می‌کنیم که به این پرسش پاسخ دهید و پاسخ خود را با ما در میان بگذارید.

حجم مبنا در بورس چیست و چه کاربردی دارد؟

حجم مبنا چیست و چه کاربردی در بورس دارد؟ در این مطلب از سایت کارگزاری سرمایه و دانش، حجم مبنا در بورس و نحوه محاسبه و قوانین جدید حجم مبنا را معرفی می کنیم.

بورس، روزانه محل دادوستد مقدار زیادی پول و سرمایه است و بعید نیست همیشه تعدادی افراد سودجو بخواهند در روند قیمت‌ها به نفع خود تاثیرگذار باشند. در این راستا همیشه نیاز بوده تا با وضع قوانینی جلوی این سوء‌استفاده‌ها گرفته شود و دادوستدها به شکل واقعی و قابل اطمینان ادامه یابند. وضع قانون حجم مبنا در تعداد سهام یکی از همین قوانین بازدارنده است. این قانون در تعیین قیمت پایانی نمادهای بورسی دخالت دارد و این حجم مبناست که مشخص می‌کند آیا شرکتی مجوز اعمال تمام تغییرات مجاز در قیمت را برای تعیین قیمت روز بعد دارد و یا خیر.

حجم مبنا چیست و چه کاربردی در بورس دارد؟ در این مطلب از سایت کارگذاری سرمایه و دانش، حجم مبنا در بورس و نحوه محاسبه و قوانین جدید آن را معرفی می‌کنیم.

حجم مبنا چیست؟

در یک تعریف ساده می‌توان حجم مبنا را اینگونه تعریف کرد، حداقل تعداد سهامی که در یک روز باید توسط یک نماد مورد خرید و فروش قرار بگیرد تا آن شرکت بتواند نوسان قیمتی مجاز را در تعیین قیمت سهام، برای فردای آن روز اعمال کند. وجود حجم مبنا در بورس موجب می‌شود تا سرمایه‌گذارن بدانند نوسانات قیمت سهام با توجه به یک حجم معاملاتی مناسب بوده است و نه بر اساس چند خرید و فروش جزئی. در نتیجه وجود این قانون از بروز قیمت‌های غیر واقعی جلوگیری می‌کند.

نگاهی به تاریخچه شکل‌گیری حجم مبنا

حجم مبنا برای مفهوم حجم معاملات سهام در بورس چیست؟ اولین بار و به منظور جلوگیری از افزایش و یا کاهش بیش از حد قیمت سهام در سال 1382 و در زمان تصدی دکتر حسین عبده تبریزی، تعیین و پایه‌گذاری شد. این رقم برای اولین بار به میزان 15% از کل سهام یک شرکت و در طول یک سال تعیین شد. با در نظر گرفتن تعداد 250 روز به عنوان روزهای کاری یک سال این میزان برابر است با 0.0006 تعداد کل سهام برای هر روز می‌شد. یعنی حداقل سهام‌هایی که باید در یک روز مورد دادوستد قرار می‌گرفت تا مجوز اعمال نوسان قانونی قیمت توسط شرکت دریافت شود میزان شش ده هزارم کل تعداد سهام شرکت می‌بود.

این رقم طی سال‌های متمادی مورد تغییرات زیادی قرار گرفت؛ اما از سال 1393 تا به امروز رقمی ثابت و برابر با 10% کل سرمایه برای یک سال و 0.0004 کل سرمایه برای یک روز است. همچنین حداکثر حجم مبنا برای شرکت‌هایی با سرمایه 20 هزار میلارد و بالاتر، به میزان 120 میلیارد ریال و برای شرکت‎هایی با سرمایه‌ی کم‌تر از 20 هزار میلیارد ریال، حداکثر حجم مبنا 100 میلیارد ریال در نظر گرفته شده است که در ادامه در این باره بیش‌تر توضیح داده خواهد شد.

مزایای حجم مبنا چیست؟

مهم‌ترین حسن و مزیت حجم مبنا در بورس، جلوگیری از کاهش و افزایش یک‌باره و پرشیب در روند قیمت‌هاست. به این صورت که اگر به عنوان مثال تقاضای یک سهام کاهش یابد و عرضه به همان صورت قبل باقی مانده باشد، فزونی عرضه بر تقاضا رخ خواهد داد این فزونی معمولا به ‌قدری خواهد بود که آن نماد اصطلاحا قفل می‌شود و یا به اصطلاح فعالان بازار صف فروش تشکیل می‌شود.

در صورت نبود حجم مبنا، سهام به شدت روند نزولی خواهد گرفت. اما وجود آن موجب می‌شود با کاهش تعداد سهامی که مورد خرید و فروش قرار گرفته است، نوسان قیمتی نیز کاهش یابد و از کاهش یک‎‌باره قیمت سهام جلوگیری شود. در روند صعودی نیز همین طور خواهد بود.

نحوه محاسبه حجم مبنا

همان‌طور که گفته شد برای محاسبه این عدد کافیست عدد 0.0004 را در تعداد سهام‌های یک شرکت ضرب کنید. برای مثال اگر شرکتی 20 میلیون سهام داشته باشد، حجم مبنای این شرکت برای هر روز برابر است با 8 هزار سهم. اما در این خصوص استثنائاتی نیز وجود دارد که طی قوانین جدید مصوب و اعلام شده است که به آن نیز در ادامه خواهیم پرداخت.

حجم مبنا و تعیین قیمت پایانی

برای این منظور پیش از هرچیز لازم است تا با مفهوم قیمت پایانی آشنا شویم. قیمت پایانی به معنی قیمت آخرین معاملات نیست و دو عامل میانگین وزنی تمام معاملات هر روز و نیز حجم مبنا در آن تاثیرگذار هستند. در واقع قیمت پایانی همان قیمتی است که شروع خرید و فروش در روز بعد با توجه به آن قیمت انجام خواهد شد و مبنای روز معاملاتی جدید قرار خواهد گرفت. قیمت پایانی توسط فرمول میانگین وزنی محاسبه می‌شود و برای تاثیرگذاری حجم مبنا در این قیمت و محاسبه قیمت آغازین از فرمول زیر استفاده می‌شود.

قیمت پایانی روز قبل+(میانگین وزنی قیمت‌ها-قیمت پایانی روز قبل)*(حجم مبنا/حجم معاملات) = قیمت آغازین

به عنوان مثال فرض کنید حجم مبنا برای شرکتی 4 میلیون سهم بوده است و حجم معاملات آن برابر با 2 میلیون سهم یعنی نیمی از 4 میلیون حجم تعیین شده، است. در این مثال قیمت روز پایانی توسط میانگین وزنی برای امروز 1400 و برای روز قبل 1300 ریال بوده است. در این صورت قیمت آغازین برابر خواهد بود با

بنابراین عدد 1400 با توجه به کم‌تر بودن معاملات نسبت به حجم مبنای مشخص شده تعدیل شد و به رقم 1350 ریال رسید. بنابراین سقف مجاز نوسان قیمت در روز بعد از مثبت 5 درصد تا منفی 5 درصد خواهد بود. یعنی میزان معاملات تقسیم بر حجم مبنا.

حال اگر حجم معاملات در شرکتی بیش‌ از حجم مبنا باشد، قیمت پایانی و نیز آغازین روز بعد همان میانگین وزنی تمام معاملات طی یک روز خواهد بود. شما می‌توانید برای محاسبه میانگین وزنی و افزودن به سایر معلومات خود با مشاوران کارگزاری دانش و سرمایه تماس بگیرید.

چگونه می‌توان حجم مبنا را مشاهده کرد؟

این عدد توسط سامانه معاملات و به صورت خودکار اندازه‌گیری می‌شود و هیچ یک از معامله‌گران و سرمایه‌گذاران تاثیر و دخالتی در آن ندارد. این عدد همیشه و برای همه‌ی نمادها در سایت مدیریت فناوری بورس تهران (tsetmc) قابل مشاهده است و فقط کافی است سری به این سایت زده شود و نیازی به آموزش حجم مبنا در بورس برای تمام کاربران نیست.

منظور از حجم مبنای یک چیست؟

حجم مبنای یک مختص شرکت‌های عضو فرابورس و تا قبل از سال 1398 بوده است. برای این شرکت‌ها تا پیش از سال 1398 قانونی در این زمینه در نظر گرفته نشده بود و قیمت ها بر اساس عرضه و تقاضا و فقط میانگین وزنی تعیین می‌شد. اما در سال 1398 قانون جدیدی در رابطه با حجم مبنای شرکت‌های فرابورس نیز تصویب شد تا از تاثیرگذاری بیش‌ازحد معاملات کوچک بر روی قیمت‌ها جلوگیری شود.

قوانین جدید حجم مبنا در بورس

برای ذکر این قوانین جدید که همان استثنائات محاسبه حجم مبنا در سهام است، باید ابتدا ارزش مبنا مشخص شود که عبارت است از ضرب حجم مبنا در قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی در پایان هفته که معمولا روز چهارشنبه است. حال این عدد برای شرکت‌هایی با سرمایه کم‌تر از 20 هزار میلیارد ریال به شکل زیر است:

اگر ارزش مبنا بین 50 تا 100 میلیارد ریال بود، حجم مبنا همان عدد محاسبه شده خواهد بود، یعنی همان 0.0004 کل سرمایه

اگر ارزش مبنا کمتر از 50 میلیار ریال بود، این عدد برابر است با 50 میلیار ریال تقسیم بر قیمت پایانی در آخرین روز معاملاتی

و اگر ارزش مبنا بیش از 100 میلیار ریال بود، حجم مبنا برابر است با 100 میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی در آخرین روز معاملاتی

برای شرکت‌هایی با سرمایه بیش‌ از 20 هزار میلیارد ریال، حجم مبنای معین یعنی همان 0.0004 برای ارزش مبنای بین 50 تا 120 میلیار ریال است و کم‌تر و بیش‌تر از این مقدار مانند بالا محاسبه می‌شود، یعنی برای کم‌تر از 50 میلیارد ریال همین عدد تقسیم بر قیمت پایانی خواه شد و برای ارزش مبنای بیش‌از 120 میلیار ریال نیز همین عدد بر قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی تقسیم خواهد شد. در این قانون حجم مبنای شرکت‌های فرابورس نیز به شکل زیر معین شده است:

این فرمول در بازار اول و دوم فرابورس و برای شرکت‌هایی با سرمایه کمتر از 20 هزار میلیارد ریال در بازه ارزش مبنای 50 تا 100 میلیارد ریال و با سرمایه بیش از 20 هزار میلیارد ریال در بازه ارزش مبنای 50 تا 120 میلیار ریال، همان 0.0004 کل معاملات و در غیر این صورت مانند بالا محاسبه خواهد شد. یعنی حداقل و حداکثر معین شده تقسیم بر قیمت پایانی.

در بازار پایه زرد تفاوت در حداقل ارزش مبناست که 20 میلیار ریال است و سایر قوانین و محاسبات مانند بازار پایه خواهد بود.

در بازار پایه نارنجی فرابورس نیز همه چیز به جز حداقل ارزش مبنا که 10 میلیار ریال است مانند سایر بازارها خواهد بود.

در بازار پایه قرمز فراوبورس این حداقل میزان 5 میلیار ریال است.

به عبارت دیگر در این بازار ها اگر میزان سرمایه بیش از 20 هزار میلیار ریال باشد و ارزش مبنای به دست آمده در رنج تعیین شده در هر بازار که به عنوان نمونه در بازار قرمز 5 تا 120 میلیار ریال است، باشد حجم مبنا همان عدد معین شده و چهار ده هزارم است. اما در خارج از این مقدار و به عنوان مثال در حالت کم‌تر از 5 میلیار ریال، حجم مبنا با فرمول 5 میلیار ریال تقسیم بر قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی، مشخص خواهد شد.

تاثیر حجم مبنا در معاملات بورس

گفتیم که از جمله تاثیرات وجود این قانون جلوگیری از کاهش مفهوم حجم معاملات سهام در بورس چیست؟ و افزایش ناگهانی قیمت سهام از طریق ساز و کار تعیین کف تعداد سهام مورد معامله است. اما ایراد اصلی حجم مبنا در سهام نیز همین جاست، یعنی تشکیل صف‌های خرید و فروش و بلوکه شدن مقدار زیادی سرمایه که شاید با دادوستد در نمادهای دیگر موجب رونق بیش‌تر بازار سرمایه می‌شد.

در این صورت اگر سرمایه‌گذاری که در صف فروش سهم خود قرار دارد به شدت نیاز به پول داشته باشد مجبور خواهد شد سهام خود را به صورت وکالتی و با قیمتی کم‌تر به سرمایه‌گذاری دیگر واگذار کند و این یعنی برهم خوردن روال و روانی بازار سرمایه و ضرر سرمایه‌گذاران. همین‌طور اگر تشکیل صف فروش و اصطلاحا قفل شدن نماد هم‌زمان شود با تشکیل جلسات مجمع و توقف نماد، قیمت سهم به قدری کاهش خواهد یافت که به تعادل برسد و این یعنی برهم خوردن هدف تعیین حجم مبنا و ناکارآمد شدن آن.

با این حال اگر این قانون همان‌طور که باید و در یک شرایط معمولی و ایده‌آل عمل کند، در شرایط قیمت‌گذاری‌ها تاثیر مثبتی خواهد داشت و موجب می‌شود یک نفر و با خرید و فروشی جزئی نتواند در روند قیمت‌ها تاثیر بگذارد و به این طریق از ضرر و زیان افراد زیادی جلوگیری می‌کند.مفهوم حجم معاملات سهام در بورس چیست؟ مفهوم حجم معاملات سهام در بورس چیست؟

این مقاله سعی شد تا حجم مبنا و قوانین و محاسبات آن به زبان ساده معرفی شود. به طور کلی دانستیم حجم مبنا، حداقل میزان معاملات یک شرکت در یک روز است، برای دریافت مجوز اعمال تغییرات مجاز در قیمت سهام‌ها و در پایین‌تر از این حجم، این عدد نیز در قیمت‌گذاری تاثیرگذار خواهد بود. همچنین با میزان آن برای شرکت‌های مختلف و با میزان سرمایه‌ی متفاوت آشنا شدیم. با این حال شما می‌توانید برای آشنا شدن و آگاهی از میزان حجم مبنا با شرکت کارگزاری سرمایه و دانش تماس گرفته و از خدمات این شرکت بهره ببرید.

میانگین حجم ماه در بورس چیست؟

یکی از اطلاعات مهم در تابلوخوانی بورس، بررسی میانگین حجم ماه است. این گزینه در سایت TSE وجود دارد و با استفاده از همین گزینه می‌توانیم به اطلاعات مهمی راجع به سهم دست پیدا کنیم. به‌ عنوان ‌مثال یکی از فواید میانگین حجم ماه، نمایش مقدار ورود و خروج پول است. در ادامه سعی داریم به حالت‌ها و احتمالات مختلف از بررسی این گزینه در امر تابلوخوانی بپردازیم. با ما همراه باشید.

تعریف میانگین حجم ماه

میانگین حجم ماه در اصطلاح به میانگین حجم‌هایی گفته می‌شود که در بازه زمانی یک ماه مورد معامله ‌قرار می‌گیرد. به‌ منظور محاسبه این پارامتر در هر روز معاملاتی، باید تمام حجم‌های ۲۱ روز قبل از آن یا به‌ اصطلاح یک ماه کاری قبل را با هم جمع کرده و بر تعداد تقسیم کنیم تا میانگین معاملات انجام‌ شده روی سهم مد نظر به دست بیاید. مهمتر از این که ما بخواهیم به این عدد دست پیدا کنیم، کاربردهایی است که در دل آن نهفته و ما با استفاده از آن می‌توانیم به موقعیت‌های عالی در معاملات برسیم.

بررسی نکات مهم در حجم معاملات یک سهم

زمانی که متوجه شویم حجم معاملات یک سهم از میانگین حجم معاملاتش بیشتر است، باید دقت بیشتری راجع به آن سهم داشته باشیم. در ادامه ممکن است یکی از حالت‌های زیر در شرایط سهم وجود داشته باشد.

ابتدا به تصویر زیر توجه داشته کنید:

۱. توجه کنید هنگامی که سهم در وضعیت کف قیمتی و بعد از اصلاح سنگین قرار داشته باشد، حجم معاملات آن بیشتر از میانگین حجم ماه خواهد بود. در این مواقع باید حواس‌مان بیشتر جمع باشد؛ به دلیل این که سهم در بازی رشد قرار گرفته است. در این حالت سهم با کد به کد حقوقی به حقیقی همراه است و طبیعتا نسبت خریدار به فروشنده نیز بهتر می‌شود. برای درک بهتر به تصویر زیر دقت کنید:

۲. در حالت دوم معمولا با وضعیت شکست سهم‌ها رو به ‌رو هستیم که در این حالت نیز ‌حجم معاملات افزایش خواهد یافت. در این مواقع با تکیه ‌بر علم تحلیل تکنیکال می‌توان روند نزولی یا همان مقاومت سهم را پیش‌بینی کرد. توجه داشته باشید که این ‌گونه سهم‌ها تا حدودی برای خرید معقول‌تر هستند. به تصویر زیر دقت کنید:

۳. در حالت آخر اگر یک سهم در حالت پایان روند نزولی خود قرارگرفته باشد طبیعتا سهامداران شروع به خروج از سهم می‌کنند و در این وضعیت شاهد حجم معاملات شدیدی خواهیم بود. این حالت معمولا نسبت به حالت‌های قبلی دارای حجم معاملات بیشتری است. برای درک بهتر از وضعیت به پایان رسیدن وضع صعودی یک سهم به تصویر زیر توجه کنید:

تشخیص ورود پول با توجه به حجم معاملات

یکی از عوامل مهم که فعالان بازار بورس با تکیه‌ بر آن اقدام به خرید و فروش سهم می‌کنند، عامل تزریق یا ورود پول به سهم مد نظر است اما سؤال اصلی در این فرآیند این جاست که این اشخاص از چه طریقی متوجه ورود پول جدید یا سرمایه جدید به سهم می‌شوند؟!

راه‌های مختلفی برای متوجه شدن از تزریق سرمایه به سهم وجود دارد اما یکی از راحت‌ترین و اصولی‌ترین آن‌ها، حجم معاملات و مقایسه آن با میانگین حجم ماه است. در اصل تغییرات موجود در حجم معاملات در مقایسه با میانگین حجم معاملات یکی از نشانه‌هایی است که فعالان بازار با استفاده از آن می‌توانند متوجه ورود پول به سهم شوند. در این زمینه به ‌منظور آشنایی بیشتر با جزئیات، سه حالت قبلی در مقاله تشریح داده شد.

ارتباط میانگین حجم ماه با نقدشوندگی سهم

یکی دیگر از کاربردهای میانگین حجم ماه که در سایت tsetmc در دسترس تمامی اشخاص قرار دارد، میزان نقدشوندگی سهم است. همان‌طور که می‌دانید عوامل متعددی در تشخیص نقدشوندگی یک سهم به‌ خصوص نقش دارند و یکی از آن‌ها، میانگین حجم معاملات است. به ‌عنوان ‌مثال توجه داشته باشید که شما یک سهم را به ‌منظور خرید در بازار شناسایی کرده‌اید و به ‌اندازه یک‌ میلیون حجم، خواهان سهم هستید اما سهم مد نظر شما دارای میانگین حجم معاملاتی ۵۰۰ هزار سهم در روز است، این امر طبیعی است که شما در یک روز قادر به خرید این مقدار حجم نخواهید بود و از همین‌ جا متوجه خواهید شد که میزان نقدشوندگی این سهم برای شما کافی نیست.

حال یک سهم بزرگ با میانگین معاملات ماهانه ۲۰۰ میلیون را در نظر بگیرید که برای شما مشکلی در امر نقدشوندگی نخواهد داشت و در زمان مورد نیاز به ‌راحتی می‌توانید سرمایه یا دارایی سهام خود را نقد کنید. اصولا یکی از معیارهای فعالین بازار بورس به‌ منظور خرید سهم خوب، عامل نقدشوندگی است که شما هم باید به آن دقت زیادی داشته باشید. به ‌عنوان ‌مثال اخیرا سهم‌های زیادی در بازار وجود دارند که پتانسیل رشد خوب و سرمایه‌گذاری را دارند اما فقط به دلیل کوچک بودن شرکت و وجود مشکلاتی در فرآیند نقدشوندگی، فعالین بازار سراغ این سهم‌ها نمی‌روند. به همین دلیل برای شروع فرآیند سرمایه گذاری در بورس باید با احتیاط بیشتری تصمیم‌گیری کنید.

ارتباط تغییر روند سهم با میانگین حجم ماه

با توجه به مطالبی که تا این قسمت از مقاله ارائه کردیم متوجه شدید که تغییرات حجمی معاملات در یک روز معاملاتی برای یک سهم نسبت به میانگین حجم ماه، می‌تواند فاکتور مهمی برای تایید نقاط حمایت و مقاومت در بازار باشد. دقت داشته باشید که عامل میانگین حجم معاملات در بازار بورس یکی از ابزارهای تحلیل یا تصمیم‌گیری برای ورود یا خروج از سهمی خاص است و شما به ‌منظور تحلیل و بررسی دقیق‌تر باید عوامل بیشتری را در دایره تصمیمات خود قرار دهید و با استفاده از اصول اصلی تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی، تصمیم قطعی خود را به ‌منظور ورود به سهم بگیرید.

سخن آخر

همان‌طور که در مقاله اشاره کردیم شما به ‌منظور درک بهتر و آشنایی بیشتر با فرآیند خرید و فروش سهام، باید نحوه تابلوخوانی را یاد بگیرید و به همین منظور می‌توانید در کلاس‌های آموزش بورس که در سایت بآشگاه قابل‌ مشاهده و ثبت‌ نام هستند شرکت کنید. یکی از پارامترهای خیلی مهم در فرآیند تابلوخوانی درک مفهوم میانگین حجم ماه است که در این مقاله به بررسی جزئیات آن پرداختیم. به‌ منظور آشنایی بیشتر با اصل‌های مهم در فرآیند تحلیل سهم در بازار سرمایه با مقاله‌های بعدی ما همراه باشید.

آشنایی با مفاهیم (تعداد معاملات، ارزش معاملات و حجم معاملات) در بورس و نگاهی به آمار آن ها

یکی از کاربردی ترین نکات آماری برای تجزیه و تحلیل ها در بازار بورس مربوط به تعداد معاملات و حجم معاملات است که در تحلیل های بازار، کاربرد بسیار زیادی نیز دارند. به همین بهانه قرار است تا برای شما در مورد این فاکتورها نکات بسیار مهمی را بازگو کنیم. پس با ما همراه باشید تا بیشتر با این مفاهیم آشنا شویم.

آشنایی با مفاهیم (تعداد معاملات، ارزش معاملات و حجم معاملات) در بورس و نگاهی به آمار آن ها

آشنایی با مفاهیم (تعداد معاملات، ارزش معاملات و حجم معاملات) در بورس

بازار بورس این روزها بسیار پررونق و پر از موقعیت های بسیار خوب برای پیشرفت و کسب سود است. همان طور که می دانید هر بازاری ویژگی های خاص خود را دارد که هر سرمایه گذاری لازم است در مورد آن ها اطلاعات کاملی را داشته باشد، چرا که آگاهی از نکات مختلف یک تجارت برای سود بردن حداکثری از آن بسیار حیاتی است.

بازار بورس هم مثل هر بازار دیگری دارای میزانی از ریسک است و باید آگاه باشید که میزان علم و اطلاعات ما در مورد این تجارت است که به ما از طریق تجزیه و تحلیل ها کمک می کند تا از این ریسک ها دور بمانیم. یکی از کاربردی ترین نکات آماری برای تجزیه و تحلیل ها در بازار بورس نیز مربوط به تعداد معاملات و حجم معاملات است که در تحلیل های بازار، کاربرد بسیار زیادی نیز دارند. به همین بهانه قرار است تا برای شما در مورد این فاکتورها نکات بسیار مهمی را بازگو کنیم. پس با ما همراه باشید تا بیشتر با این مفاهیم آشنا شویم.

تعداد معاملات در بورس چیست؟

در بازار سرمایه هر روز تعدادی از معاملات بین سهامداران مختلف از شرکت های مختلف انجام می شود و در اثر همین معاملات مقادیر مالی زیادی نیز جابجا می شود. اینجاست که یک مفهوم به نام تعداد معاملات مطرح می شود. تعداد معاملات در بازار بورس در واقع تعداد دفعات انجام یک معامله در یک نماد بورسی خاص را نشان می دهد. با زبان ساده می توان گفت که تعداد معاملات به ما می گوید که یک نماد در یک بازه زمانی مشخص، چه تعدادی معامله در بخش های خرید و فروش داشته است.

فاکتور تعداد معاملات می تواند نشان دهنده ی میزان استقبال سهامداران و سرمایه گذاران مختلف از یک نماد خاص باشد. اما باید توجه داشته باشید این که چه تعدادی از سرمایه گذاران و معامله گران اقدام به معامله برای خرید یا فروش یکسان می کنند، نمی تواند به تنهایی فاکتور قابل استنادی برای تجزیه و تحلیل در مورد یک سهم خاص باشد و در کنار آن باید فاکتور حجم معاملات نیز مورد بررسی قرار بگیرد. یک نکته مهم دیگر در مورد این فاکتور این است که معمولاً تعداد معاملات به صورت روزانه محاسبه می شود. (1)

ارزش معاملات در بورس چیست؟

• ارزش معاملات عبارت است از مجموعه ارزش های تمام معاملات انجام شده بر روی یک سهم خاص .

حالا کافیست که ارزش این دو معامله که روی سهم مورد نظر ما انجام شده اند را با هم جمع بزنیم تا به ارزش معاملاتی سهممان دست پیدا کنیم. در واقع می توان گفت که ارزش معاملاتی سهم مورد نظر ما در روزی که این معاملات در آن انجام شده اند برابر با ۳۰۰۰۰۰۰۰ ریال است.

البته باید این نکته را نیز در نظر داشته باشید که ارزش معاملات روزانه در بازار سهام را می توان در صفحه نخست سایت بورس اوراق بهادار نیز مشاهده کرد.

واحد اندازه گیری ارزش معاملات نیز میلیارد ریال است.به طور کلی می توان گفت که ارزش معاملات بین و این نشان دهنده حجم نقدینگی موجود در بازار است به همین دلیل می تواند یکی از راهکارهای مناسب برای تشخیص زمان خرید و فروش سهام نیز باشد، چرا که تعیین می کند که آیا در یک سهم خاص معاملات به چه صورت بوده است. (2) و (3)

مفهوم حجم معاملات در بورس

در قسمت های قبلی با تعداد و ارزش معاملات آشنا شدیم، حالا وقت آن رسیده تا شما را با مفهوم حجم معاملات نیز آشنا کنیم. برای شروع لازم است بدانید که به میزان و حجم معاملاتی که در مورد یک سهام اتفاق می افتد حجم معاملات می گویند. در واقع حجم معاملات در کنار تعداد معاملات بیانگر میزان ارزش یک معامله است.

تعداد معاملات صرفاً تعداد معامله ها روی یک سهم خاص را در یک بازه ی زمانی نشان می دهد، اما حجم معاملات یک قدم از تعداد معاملات فراتر می رود و میزان پولی معاملات را نیز نشان می دهد؛ به همین دلیل است که در تحلیل های تکنیکال بسیار مورد استفاده قرار می گیرد. به طور کلی بررسی تغییر در حجم معاملات می تواند به ما در تجزیه و تحلیل بازار کمک بسیاری نماید، چرا که به طور کلی هر چقدر که حجم معاملات در یک سهم بالاتر برود، یکی از این پیام ها به ما منتقل می شود که:

۱ - تمایل کل بازار برای سرمایه گذاری و خرید در نماد مورد نظر بالا رفته است .

۲- فشار برای فروش آن سهم بالاست و بسیاری از سهامداران در حال تلاش برای فروش سهم خودشان هستند. (4) و (5)

انواع حجم معاملات در بازار بورس

۱ . اندیکاتور حجم یا volume

به طور کلی می توان گفت که اندیکاتور حجم یکی از ساده ترین و در عین حال پرکاربردترین انواع اندیکاتورها برای معامله گران تکنیکال است که به سبب ویژگی های خاصش بسیار پرطرفدار است. در این اندیکاتور بسیار پرکاربرد، نمودار ها به صورت میله ای و با رنگ های سبز و قرمز نشان داده می شوند. میله های سبز رنگ در این اندیکاتور نشان دهنده افزایش حجم معاملات در یک بازه زمانی و متعاقباً میله های قرمز نیز نشان دهنده کاهش حجم معاملات در آن بازه زمانی نسبت به روز قبل هستند.

یکی از دلایل دیگری که این اندیکاتور را بسیار پر طرفدار و پر کاربرد کرده است نیز این مورد است که می توان از آن برای بررسی صحت تحلیل ها استفاده نمود. به طور کلی می توان گفت که با این اندیکاتور می توان میزان سود دهی را در معاملات بالا برد و از ریسک ها نیز فرار کرد و خطر برخورد با آن ها را به حداقل رساند.

۲. اندیکاتور حجم متوازن یا OBV

در ابتدا لازم است بدانید که این اندیکاتور دارای دو نوع مختلف است:

برخی از انواع این اندیکاتور دارای محاسبات بسیار سنگین و پیچیده ای هستند و به همین دلیل استفاده از آن ها نیاز به دسترسی به کامپیوتر دارد. به طور کلی این اندیکاتور ها با ترکیب دو ویژگی قیمت و حجم معاملات، میزان قدرت تغییر در معاملات مختلف را نشان می دهند که برای آنالیز و پیش بینی بازار یک امر بسیار حیاتی است. نباید اشاره به این نکته را فراموش کنیم که یکی از ویژگی های استثنایی این اندیکاتور ها این است که به طرز فوق العاده دقیق عمل می کنند.

نکته دیگری که این اندیکاتور ها را بسیار خاص و پرطرفدار کرده است این است که می توان با استفاده از آن ها در تایید یا تثبیت الگوهای نموداری، تصمیمات بسیار خوب و تعیین کننده ای گرفت. لازم به ذکر است که تمامی الگوهای مختلف در نمودار قیمت را می توان با استفاده از اندیکاتور حجم متوازن تایید یا تثبیت کرد.

همانطور که می دانید در الگوهای نموداری، چندین نقطه به عنوان نقاط اساسی وجود دارند که بررسی آن ها می تواند مطالب و اطلاعات بسیار زیادی را به معامله گران انتقال دهد. در این بین بسیاری از معامله گران و متخصصان بازار روی این نکته تاکید دارند که اگر از اندیکاتور های مختلف حجم معاملات برای تایید این نقاط حیاتی روی الگوی نموداری قیمت استفاده نکنیم، تا حد زیادی اطلاعات مهم در مورد این الگوهای اساسی را از دست خواهیم داد. (6)

جایگاه حجم معاملات در تحلیل تکنیکال

همانطور که می دانید یکی از اصلی ترین و مهم ترین موضوعات در مبحث تحلیل تکنیکال، توانایی تشخیص روند است، چرا که تشخیص صحیح روند بازار به ما کمک می کند تا در کوتاه مدت تصمیمات بسیار خوبی را جهت سرمایه گذاری اتخاذ نماییم. بررسی حجم معاملات به ما این قدرت را می دهند تا صحت روند هایی که تشخیص داده ایم را به خوبی بسنجیم. از طرفی اندیکاتورهای حجم نیز در مورد قدرت روندها و تغییر روند ها و اطلاعات بسیار مفیدی را در قالب سیگنال ها می دهند. (7)

به طور کلی و بسیار ساده می توان گفت که ارتباط بین حجم معاملات و روند به این شکل است که:

افزایش حجم معاملات در روز های مثبت یک روند صعودی به خوبی نشان می دهند که روند ادامه دار خواهد بود و به نوعی روند صعودی را تایید می کنند. در طرف مقابل، افزایش حجم در روزهای منفی، یک روند نزولی نیز نشان می دهد که این روند نزولی ادامه دار خواهد بود یا به نوعی روند نزولی توسط اندیکاتور حجم تایید می شود. از طرف دیگر نباید این نکته را فراموش کنید که شکسته شدن نقاط حمایت و یا مقاومت در حجم های معاملات بالا، اعتبار بسیار بیشتری نسبت به حجم های معاملات پایین دارد.

در کنار موارد ذکر شده، از حجم معاملات برای تایید گرفتن از الگوها نیز استفاده می شود؛ با استفاده از این فاکنور می توان گفت که حجم معاملات تعیین می کند که آیا یک الگو از اعتبار لازم برخوردار است یا خیر.

اما نکته بسیار جالبی که در مورد حجم معاملات وجود دارد این است که طبق گفته بسیاری از کارشناسان فعال در بازار سرمایه و بورس، حجم معاملات فاکتوری است که زودتر از قیمت ها تغییر می کند. یعنی هر وقت که تغییری در قیمت ها اتفاق افتاده است، زودتر از این تغییر، در حجم معاملات تغییری رخ داده است!و دقیقاً به همین دلیل است که برای تحلیل گران تکنیکال، مفهوم حجم معاملات دارای ارزش بسیار زیادی است، چرا که استفاده از آن می تواند منجر به پیش بینی صحیح قیمت ها شود و به معامله گران برای استفاده از فرصت های مختلف کسب سود، کمک بسیار زیادی می کند. (8) و (9)

جمع بندی و نتیجه گیری

همان طور که در این مطلب نیز به آن اشاره کردیم، حجم معاملات می تواند برای انجام معاملات کوتاه مدت بسیار مفید و موثر واقع شود. فراموش نکنید که به طور کلی یک سهم باید دارای حجم میانگین معاملات بالایی باشد تا شما توانید به سادگی وارد معامله شوید و یا از آن خارج شوید. این مورد یک فاکنور بسیار اساسی در هنگام نوسان گیری نیز به شمار می آید. به یاد داشته باشید که بهتر است برای تحلیل بازار از نمودار قیمت استفاده نمایید و پس از کار روی قیمت، اندیکاتورهای حجم را هم اضافه کنید تا بتوانید صحت عملکرد خودتان را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهید.