ریسک و انواع آن
تازه‌ترین گزارش سازمان بیزینس‌مانیتور اینترنشنال درباره انواع ریسک در ایران
سازمان بیزینس مانیتور اینترنشنال، (BMI) آخرین نرخ‌های انواع ریسک اقتصادی، تجاری، سیاسی و ترکیبی ایران را در کوتاه مدت و بلند مدت اعلام کرد.
این سازمان ریسک را در کشورها به چهار نوع ریسک ترکیبی، ریسک سیاسی، ریسک اقتصادی و ریسک تجاری تقسیم‌بندی می‌کند، ریسک‌های اقتصادی و سیاسی را به دو صورت کوتاه مدت و بلند مدت بر آورد می‌کند که در ریسک بلند مدت ملاحظات ساختاری بیشتری مورد توجه قرار می‌گیرد و این نرخ در کوتاه مدت تغییری نمی‌کند.
در این گزارش، تمامی نرخ‌های ریسک از یک تا صد در نوسان هستند و هر چه عدد نرخ ریسک به صد نزدیک‌تر می‌شود، حاکی از ریسک کمتر است. براساس آخرین گزارش مربوط به انواع نرخ ریسک در ایران، نرخ ریسک اقتصادی کوتاه مدت در ایران ۵۹درصد اعلام شد که در مقایسه با رقم قبلی آن تغییری نکرده است و ایران در حال حاضر بین ۱۳۰ کشور جهان از نظر ریسک اقتصادی کوتاه مدت رتبه ۶۳ را دارا است به این معنی که ریسک اقتصادی در ایران از ۶۲ کشور جهان بیشتر است.
متوسط نرخ ریسک اقتصادی کوتاه مدت در منطقه خاورمیانه ۵/۶۳ و در کشورهای نوظهور ۱/۵۷ اعلام شده است و وضعیت ایران از این نظر بهتر از متوسط جهانی است. نرخ ریسک اقتصادی بلند مدت نیز در ایران ۵/۴۲درصد اعلام شده است که از این نظر ایران در بین ۱۳۰ کشور جهان رتبه ۹۱ را دارد و متوسط نرخ ریسک اقتصادی بلند مدت در منطقه خاورمیانه ۸/۵۹درصد و در کشورهای نو ظهور ۱/۵۶درصد می‌باشد که در هر دو مورد وضعیت ایران بدتر از این مناطق است. سازمان بیزینس مانیتور اینترنشنال نرخ ریسک سیاسی کوتاه مدت ایران را در این مدت ۴۷درصد اعلام کرد که در مقایسه با رقم قبل از آن تغییری نکرد و ایران از این نظر رتبه ۱۱۸ را در جهان دارد. متوسط نرخ ریسک سیاسی کوتاه مدت در منطقه ۶/۶۶درصد و در کشورهای نوظهور ۹/۶۴درصد اعلام شد. نرخ ریسک سیاسی بلندمدت ایران نیز ۳/۴۳درصد است که ایران را در رتبه ۱۱۰ جهان قرار داده است.
بنابراین گزارش، نرخ ریسک تجاری نیز در ایران ۵/۴۴درصد اعلام شد و ایران از این نظر در رتبه ۹۸ جهان قرار دارد و این در حالی است که متوسط نرخ ریسک تجاری در منطقه ۷/۵۸درصد و در کشورهای نوظهور ۴/۵۳درصد اعلام شد و این مساله حاکی از وضعیت بدتر ایران از نظر ریسک تجاری در مقایسه با این مناطق است. نرخ ریسک ترکیبی نیز در ایران ۷/۵۲درصد اعلام شد و ایران از این نظر در جهان رتبه ۱۰۲ را دارد.
براساس این گزارش دولت ایران فاز اول سوآپ نفت کشورهای روسیه، ترکمنستان وقزاقستان را در پایان ماه مه افتتاح کرد که این واقعه در برآورد نرخ ریسک اقتصادی ایران موثر بود. بنابراین گزارش، پروژه مذکور رقیب پروژه خط لوله باکو، تفلیس، جیهان است که مورد حمایت آمریکا است. (دنیای اقتصاد ۱۵/۱۲/۸۳ )
آخرین اخبار
- اصلاحیه آگهی پرداخت سود سهام سال مالی منتهی به ۱۴۰۰/۱۲/۲۹ شرکت سرمایه گذاری گروه توسعه ملی (سهامی عام)
- گزارش تصویری مجمع عمومی عادی سالیانه شرکت سرمایه گذاری گروه توسعه ملی (سهامی عام) سال مالی منتهی به ۲۹ اسفند ۱۴۰۰
- مجمع عمومی عادی سالیانه وبانک با حضور بیش از ۸۰ درصد از سهامداران برگزار شد
- سامانه پخش زنده مجمع عمومی عادی سالیانه شرکت سرمایه گذاری گروه توسعه ملی سال مالی منتهی به ٢٩ اسفند ١۴٠١
- گزارش فعالیت هیئت مدیره دوره ۱۲ ماهه منتهی به ۱۴۰۰/۱۲/۲۹
تماس با ما
تهران، میدان ونک، خیابان شهید خدامی، بعد از پل کردستان، پلاک 89
کد پستی: 1994844202
صندوق پستی: 3898-15875
تلفن: 85598 – 85599000
فاکس: 85599811
پست الکترونیک: [email protected]
اینستاگرام
پیوندهای مفید
کپی‌رایت © شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی. تمامی حقوق محفوظ است.
ریسک بازار چیست؟
ریسک در معنا و مفهوم کلی خود به معنای عدم اطمینان کافی از آینده می باشد. مفهوم ریسک بازار به طور معمول در امور مالی و سرمایه گذاری مورد توجه می باشد. ریسک سودگرانه و پویا شامل انواع سرمایه گذاری های اقتصادی و بازی های مبتنی بر شرط بندی می باشد. از مهمترین معیار ها برای اندازه گیری ریسک بازار می توان به میانگین سرمایه گذاری اشاره کرد.
ریسک بازار چیست؟
در معنا و مفهوم کلی ریسک ، عدم اطمینان کافی از آینده را نشان می دهد. هر فرد در طول زندگی خود بارها و بارها خود را در معرض ریسک قرار داده و با فرصت های مثبت مواجه می شود؛ که در مفاهیم مالی می توان این فرصت های مثبت را توضیح داد. متوجه شدیم که تنها مفهوم ریسک خطر و بعد منفی نیست، بلکه دارای دو بعد مثبت و منفی می باشد. توجه داشته باشید که مفهوم ریسک بازار به طور معمول در امور مالی و سرمایه گذاری مورد توجه می باشد.
آشنایی با انواع ریسک
همانطور که گفته شد انسان در طول زندگی خود و در هر جنیه ای از آن در حال مدیریت کردن ریسک می باشد؛ که این مدیریت شامل هر عکس العملی در برابر خطرات مختلف می باشد. ریسک های مختلف توسط فرد در اکثر فعالیت های روزانه به صورت ناخودآگاه مدیریت می شود؛ اما این مدیریت ریسک در بازار های مالی و مدیریت اقتصادی بسیار ضروری و کاملا خود آگاه می باشد.
به صورت کلی موقعیت های ریسکی به دو دسته تقسیم می شوند که عبارتند از:
1- ریسک واقعی و خالص: این ریسک شامل خطرات فیزیکی از قبیل تصادف، بیماری و … می باشد. معمولا این ریسک ها در اختیار افراد نبوده و در صورت وقوع به طور حتمی خسارت به بار می آورده و به عبارت دیگر کاملا زیان ده می باشند و به همین دلیل عموما این ریسک ها قابلیت بیمه شدن دارند و با این کار می توان میزان خسارت متحمل شده را کاهش داد.
2- ریسک سودگرانه و پویا: این ریسک شامل انواع سرمایه گذاری های اقتصادی و بازی های مبتنی بر شرط بندی می باشد و با توجه به این مسئله این نوع از ریسک در شرایط اقتصادی قابل اندازه گیری بوده و نتیجه آن می تواند مثبت و سود ده و یا منفی و زیان ده باشد.
به اختلاف میان بازده مورد نظر و واقعی در مفهوم مالی ریسک گفته می شود و هر اندازه که احتمال عدم موفقیت در یک سرمایه گذاری بیشتر باشد، در اصطلاح گفته می شود که ریسک سرمایه گذاری در آن بیشتر می باشد.
معیار های سنجش انواع ریسک بازار سرمایه گذاری
معیار های ریسک و انواع آن متفاوتی برای اندازه گیری ریسک بازار سرمایه گذاری وجود دارد که از مهمترین آن ها می توان به میانگین یک سرمایه گذاری اشاره کرد. در صورت بالا بودن انحراف معیار محاسبه شده، ریسک سرمایه گذاری نیز بالا می باشد.
شرکت های بسیاری برای ارزیابی و مدیریت ریسک های خود، زمان و منابع مالی خود را صرف شناسایی انواع ریسک هایی که در معرض آن هستند قرار داده اند. انواع ریسک های سرمایه گذاری عبارتند از:
1- ریسک سیستماتیک: این نوع ریسک قابل حذف نبوده و به شرایط سیاسی و اقتصادی کلان حاضر در جامعه مربوط می باشد. این نوع ریسک محدود به صنعتی خاصی نبوده و روی کل بازار تاثیر می گذارد.
2- ریسک غیر سیستماتیک: این ریسک برخلاف نوع سیستماتیک، قابل کنترل و کاهش می باشد؛ به عنوان مثال: می توان با نخریدن شرکتی که در اثر تصمیمات نادرست و یا شرایط بحرانی با افت قیمتی مواجه شده است، از این ریسک جلوگیری نماییم.
3- ریسک نرخ سود: این نوع ریسک در صورتی مطرح می شود که چند گزینه برای سرمایه گذاری وجود داشته باشد. به طور معمول این نوع ریسک روی اوراق مشارکت و بدهی تاثیر بیشتری می گذارد.
4- ریسک تورم: رشد نرخ تورم باعث مطرح شدن این نوع ریسک می شود و این نوع از ریسک بر بازدهی سرمایه گذاری تاثیر می گذارد؛ زیرا از اختلاف بازدهی ناخالص و نرخ تورم مقدار بازدهی ناخالص به دست می آید.
5- ریسک مالی: تسهیلات و تعهدات مالی بخش هایی هستند که در صورت های مالی ریسک و انواع آن شرکت ها قرار دارند. توان شرکت برای توسعه، گسترش و افزایش سود دهی به هر میزان که تعهدات مالی و وام های دریافتی شرکت بیشتر باشد، کاهش پیدا خواهد کرد. به همین دلیل بسیاری از سرمایه گذاران از شرکت هایی که تعهدات مالی زیادی دارند فاصله گرفته و با لحاظ به این نکته مهم به سراغ سرمایه گذاری روی شرکت هایی با ریسک کمتر می روند.
6- ریسک نقدشوندگی: دارایی که قدرت نقدشوندگی بالایی داشته باشد، دارایی مطلوب نام دارد و در صورتی که به راحتی به فروش نرسد، صاحب آن با ریسک نقدشوندگی مواجه خواهد بود. توجه داشته باشید که این ریسک در مورد سهام نیز وجود دارد.
7- ریسک نرخ ارز: ریسک نرخ ارز در شرکت هایی که واردات محور هستند، بسیار با اهمیت می باشد. این نوع ریسک توسط شرکت ها قابل کنترل نبوده و نوعی ریسک غیر سیستماتیک محسوب می شود.
8- ریسک تجاری: این نوع از ریسک تمامی هزینه های یک کسب و کار را از قبیل حقوق، هزینه تولید، اجاره تسهیلات، دفتر و هزینه های اداری را در نظر می گیرد.
9- ریسک اعتباری: برای سرمایه گذاران اوراق قرضه این نوع ریسک بسیار نگران کننده می باشد. کمترین میزان ریسک اعتباری متعلق به اوراق قرضه دولتی و بیشترین میزان آن متعلق به اوراق بهادار شرکتی می باشد.
10- ریسک کشور: عدم توانایی یک کشور در پرداخت تعهدات مالی خود، ریسک کشور نام دارد. توجه داشته باشید که این نوع از ریسک اغلب در کشور های در حال توسعه که کسری شدید بودجه دارند، رخ می دهد.
11- ریسک سیاسی: این نوع از ریسک زیر مجموعه ریسک سیستماتیک می باشد. در این حالت جنگ، تغییر قوانین دولتی و مواردی دیگر از این قبیل روی تصمیمات سرمایه گذاری تاثیر می گذارد.
ریسک حسابرسی در شرکت‌ها
حسابرسان اگر هنگام بررسی صورت‌های مالی در شرکت‌ها، متوجه خطاها و محاسبات عمدی مانند کلاه‌برداری مدیران و فرارهای مالیاتی نشوند، شرکت در وضعیت ریسک حسابرسی قرار می‌گیرد. حسابرس ممکن است در این زمان نتیجه‌گیری اشتباهی از وضعیت مالی شرکت‌ها داشته باشد.
ریسک حسابرسی
انواع شرکتهای سهامی برای ایجاد اطمینان از درستی اظهارات مالی و گزارش‌های خود باید صورت‌های مالی خود را به حسابرسان ارائه کنند. حسابرسان نیز پس از بررسی و ارزیابی اطلاعات و صورت‌های مالی شرکت، نتیجه‌گیری خود را درباره صحت و کیفیت این اطلاعات به مراجع نظارتی و همه سهامداران اعلام می‌کنند. ریسک حسابرسی ۲ نوع عمومی دارد که عبارت‌اند از:
۱- ریسک مربوط به بررسی اشتباه داده‌ها و اطلاعات مالی
۲- ریسک مربوط به اظهارات حسابرس که از طریق ارزیابی اشتباه اطلاعات مندرج در صورت‌های مالی به دست می‌آید
حسابرسی مبتنی بر ریسک معمولا از پنج مرحله تشکیل می‌شود که عبارت‌اند از:
۱- مراجعه به اطلاعات و کنترل مراحل برنامه‌ریزی
۲- مراحل کنترل خارجی
۳- مراحل تست‌پذیر
۴- مراحل آزمایش پایه
۵- نتیجه‌گیری و تهیه گزارش از هر مرحله
عملیات حسابرسی
در گذشته شرکت Arthur Anderson در آمریکا، یکی از شرکت‌هایی بود که سهم زیادی در حسابرسی شرکتهای آمریکایی برعهده داشت؛ اما به دلیل نقشی که در رسوایی شرکت Enron داشت و تخلفات مالی آن را نادیده گرفته بود، سازمان‌های ناظر، فعالیت آن را متوقف کردند.
در ایران سازمان حسابرسی، بزرگترین سازمان حسابرسی کشور است و وظیفه حسابرسی همه شرکتهای دولتی را برعهده دارد. ریسک‌ها معمولا در شرکتهای حسابداری و حسابرسی به‌وسیله مدل ریسک شرح داده می‌شوند.
این مدل نشان‌دهنده چگونگی ترکیب مسئولیت مدیران و حسابرسان به منظور مشخص شدن ریسکی که حسابرس ممکن است صورت‌های مالی دارای اشتباه را بدون اشتباه اعلام کند است. درک اجزای مدل ریسک حسابرسی به شما کمک می‌کند تا روش کار حسابرسی برای بررسی صورت‌های مالی را ریسک و انواع آن به خوبی درک کنید.
ریسک ذاتی
ریسک ذاتی نشان‌دنده خطا و اشتباه در بخشی از فرآیندهای حسابداری شرکت است. این ریسک ممکن است به دلیل عوامل انسانی مانند اشتباهات غیر‌عمدی حسابداران در زمان عملیات‌های حسابداری رخ دهد. ماهیت کسب‌وکار و چگونگی ارزیابی حساب‌ها در صورت‌های مالی نیز ممکن است بر آن موثر باشد.
میزان ریسک ذاتی در انجام امور حسابداری یک شرکت به نوع فعالیت شرکت و نوع اندازه‌گیری ثروت آن بستگی دارد. علاوه بر آن چند مورد موثر بر رخ دادن ریسک ذاتی عبارت‌اند از:
۲- در دسترس بودن تامین مالی
۳- ظهور یک رقیب جدید
۴- رقابت کارکنان حسابدار در شرکت
ریسک کنترل
به احتمالی که یک اظهار غلط در ثبت‌های حسابداری شرکت در زمان و به شیوه درست وجود دارد اما به‌وسیله سیستم داخلی شرکت برای تصحیح شدن تا قبل از پایان دوره حسابداری کشف یا پیگیری نمی‌شود ریسک کنترل می‌گویند. اگر مدیران یک شرکت مسئولیت‌های خود را به درستی انجام دهند احتمال ریسک کنترل کاهش پیدا می‌کند. گاهی‌اوقات ترکیب ریسک کنترل و ریسک ذاتی به‌عنوان ریسک اظهار غلط شناخته می‌شود. ریسک اظهار غلط بخشی از ریسک حسابرسی است، اما در حوزه وظایف حسابرسان قرار نمی‌گیرد.
ریسک عدم کشف
ریسک عدم کشف بخشی از ریسک‌های حسابرسی است و زمانی ایجاد می‌شود که رویه‌های حسابرسی انجام‌شده به‌وسیله حسابرس، قابلیت کشف اظهار غلط در صورت‌های مالی را نداشته باشد. حسابرس‌ها می‌توانند ریسک عدم کشف حسابرسی را با افزایش میزان رویه‌های حسابداری کاهش دهند؛ علاوه بر آن حسابرسان می‌توانند ریسک عدم کشف را برای برخی از اظهارات غلط که تاثیر زیادی در صورت‌های مالی ندارند نادیده بگیرند. برای مثال حسابرس‌ها می‌توانند تعیین کنند که خطای کمتر از ۵ هزار ریال در صورت‌های مالی اهمیت زیادی ندارند.
به این نکته توجه داشته باشید که اگر حسابرس تعیین کند که ریسک عدم کشف به کاهش نیاز دارد، می‌تواند اهمیت آن را تا ۳ هزار ریال نیز کاهش دهد؛ بنابراین مدیران باید صورت‌های مالی خود را برای اشتباهات ۳ هزار ریال و بالاتر از آن تنظیم کنند.
هسته‌های اصلی حسابرسی داخلی
هسته‌های اصلی کار حسابرسی داخلی در انواع سازمان‌ها عبارت‌اند از:
۱- اطمینان از اینکه فرآیندهایی که مدیران برای شناسایی خطرات استفاده کرده‌اند موثر هستند.
۲- اطمینان از اینکه مدیران خطرات را به درستی و براساس اولویت‌بندی آن‌ها مدیریت کرده‌اند.
۳- ارزیابی فرآیندهای مدیریت ریسک برای اطمینان پیدا کردن از پاسخ به هر نوع ریسک که طبق سیاست‌های سازمان است.
۴- ارزیابی و بررسی گزارش ریسک‌های کلیدی به‌وسیله مدیران سازمان و ارائه آن‌ها به هیئت مدیره.
۵- بررسی ریسک‌های کلیدی به‌وسیله مدیران برای اطمینان یافتن از کنترل‌های داخل عملیات و در حال نظارت.
مراحل حسابرسی داخلی مبتنی بر ریسک
حسابرسی داخلی مبتنی بر ریسک، مواردی که سازمان و اهداف آن را تهدید می‌کند مشخص می‌کند. این ریسک‌ها شامل مواردی مانند ریسک مالی، عملیاتی و استراتژیک در داخل و خارج سازمان خواهند بود. حسابرسی داخلی مبتنی بر ریسک روشی است که در بخش حسابرسی داخلی سازمان‌ها استفاده می‌شود و به‌وسیله آن می‌توان از مدیریت صحیح ریسک‌ها اطمینان حاصل کرد. حسابرسی داخلی مبتنی بر ریسک در سازمان‌ها عبارت‌اند از:
۱- ارزیابی ریسک در سازمان
۲- تنظیم یک برنامه برای کارهای حسابرسی
۳- انجام کارهای حسابرسی مبتنی بر ریسک و بازخورد نتایج حسابرسی
اهمیت ریسک در حسابرسی
با شناخت اصول و مدل‌های کسب‌وکار در یک شرکت، حسابرسان می‌توانند به راحتی خطرات مالی را شناسایی و دسته‌بندی کنند. این کار باعث می‌شود مدل ریسک یا رویکردی که برای حسابرسی مناسب است تعیین شود. برخی دیگر از مزایای رویکرد مبتنی بر ریسک عبارت‌اند از:
۱- درک بهتر کسب‌وکار و روانشناسی آن
۲- افزایش احتمال دستیابی به روش ممیزی
۳- صرفه‌جویی در منابع
۴- برنامه‌ریزی برای حسابرسی
نتیجه‌گیری
در این مقاله انواع ریسک حسابرسی در شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف را بررسی کردیم. اگر هنگام بررسی صورت‌های مالی در شرکت‌ها، حسابرس متوجه خطاها و محاسبات عمدی مانند کلاه‌برداری مدیران و فرارهای مالیاتی آن‌ها نشود، شرکت در وضعیت ریسک حسابرسی قرار می‌گیرد. حسابرس ممکن است در این زمان نتیجه‌گیری اشتباهی از وضعیت مالی شرکت‌ها داشته باشد. در ایران سازمان حسابرسی، یکی از بزرگترین سازمان‌های حسابرسی کشور است و وظیفه حسابرسی همه شرکتهای دولتی را برعهده دارد. ریسک‌ها معمولا در شرکتهای حسابداری و حسابرسی به‌وسیله مدل ریسک شرح داده می‌شوند.
این مدل نشان‌دهنده چگونگی ترکیب مسئولیت مدیران و حسابرسان به منظور مشخص شدن ریسکی که حسابرس ممکن است صورت‌های مالی دارای اشتباه را بدون اشتباه اعلام کند است. درک اجزای مدل ریسک حسابرسی به شما کمک می‌کند تا روش کار حسابرسی برای بررسی صورت‌های مالی را به خوبی درک کنید.
انواع ریسک‌های موضوع بیمه
در انعقاد بیمه نامه سه عنصر اساسی وجود دارد. ریسک، حق بیمه و وقوع حادثه. که از این میان ریسک، نقشی مهمتر از بقیه موارد دارا است زیرا ارزیابی و محاسبه حق بیمه و نوع پوشش بیمه بر این اساس بین بیمه گر و بیمه گذار انجام می‌شود. در واقع ریسک به معنای احتمال وقوع حادثه در آینده است که به موجب آن انواع خسارت اعم از آتش سوزی، تصادفات، بلایای طبیعی و حتی مرگ اتفاق می‌افتد.
مشخصات ریسک بعنوان موضوع بیمه نامه
از آنجایی که موضوع عقد بیمه نامه ریسک و یا احتمال وقوع حادثه است، بر اساس قوانین بیمه، ریسک باید امری واقعی و اتفاقی و مشروع باشد.
بر طبق قانون واقعی بودن ریسک به این معنی است که احتمال وقوع حادثه وجود داشته باشد. یعنی موضوع بیمه از قبل از انعقاد قرارداد از بین نرفته باشد و ریسک اتفاق نیفتاده باشد. در غیر اینصورت بیمه نامه باطل است.
مشروع بودن ریسک موضوع به این معنی است که فعالیت2های موجب خسارت، از لحاظ قانونی جزو فعالیت‌های غیر مشروع مانند قاچاق مواد مخدر نباشد.
تعیین ریسک موضوع بیمه و اعلام ریسک
تعیین ریسک موضوع بیمه، امری حساس و پیچیده است. در بیمه نامه، ریسک موضوع از جهات مختلف تعیین می‌گردد: نوع حوادث، فعالیت‌ها و خسارات تحت پوشش.
از مهمترین تعهدات بیمه گذار، اعلام ریسک‌های موضوع بیمه است که باعث می‌شود بیمه گر بتواند حق بیمه را ارزیابی و محاسبه کند.
اعلام ریسک توسط بیمه گذار در هنگام انعقاد بیمه نامه
سؤالاتی که بیمه گر طرح می‌کند باید توسط بیمه گذار با دقت و راستگویی پاسخ داده شود تا بیمه گر بتواند با توجه به شرایط موضوع بیمه، پوشش صحیحی را برای آن انتخاب کند. بیمه گر پرسشنامه‌ای از قبل تهیه می‌کند و براساس پاسخ‌های مشتری ریسک موضوع بیمه را ارزیابی می‌کند. درست بودن تشخیص ریسک به دقت در سؤالات مطرح شده بستگی زیادی دارد. سؤالاتی مانند مشخصات موضوع بیمه بر اساس نوع بیمه و سؤالاتی از قبیل اینکه آیا این موضوع قبلا تحت پوشش قرار گرفته است؟ و اگر قبلا بیمه شده است به چه علت باطل شده است؟ آیا حادثه مورد بیمه قبلا اتفاق افتاده است؟ اضافه بر اینها بیمه گر بایستی از وضعیت اخلاقی بیمه گذار اطلاعات کافی کسب کند تا بتواند در مورد انعقاد قرارداد تصمیم درستی بگیرد.
تشدید ریسک در طول اجرای قرارداد بیمه چیست؟
مفهوم تشدید ریسک
طبق اصول پس از انعقاد هر قراردادی، مفاد و تعهدات تا پایان دوره‌ی آن تغییر نمی‌کند. اما در قرارداد بیمه و طبق ماده 16 قانون بیمه، چنانچه ریسک موضوع بیمه بنا به دلایلی تشدید شود، بطوریکه اگر شرایط مورد بیمه قبل از عقد قرارداد اینگونه می‌بود، بیمه گر تمایلی برای پوشش بیمه به موضوع مورد نظر را نداشت، بیمه گذار ملزم است شرایط جدید را با بیمه گر در میان بگذارد.
ماده 16 قانون بیمه در این باره بدین شرح است:
“هر گاه بیمه گذار در نتیجه عمل خود خطری را که به مناسبت آن بیمه منعقد شده است تشدید کند، یکی از کیفیات یا وضعیت موضوع بیمه را طوری تغییر دهد که اگر وضعیت مزبور قبل از قرارداد موجود بود بیمه گر حاضر برای انعقاد قراراداد با شرایط مذکور در قرارداد نمی گشت، باید بیمه گر را بلافاصله از آن مستحضر کند. اگر تشدید خطر یا تغییر وضعیت موضوع بیمه در نتیجه عمل بیمه گذار نباشد، مشارالیه باید مراتب را در ظرف ده روز از تاریخ اطلاع خود رسماً به بیمه گر اعلام کند… .”
اگر عوامل بوجود آورنده تشدید ریسک موضوع بیمه از طرف بیمه گذار باشد، لازم است که بلافاصله شرایط جدید را به بیمه گر اعلام کند. اما در صورتی که عوامل دیگری در تشدید ریسک موضوع بیمه دخیل بودند، بیمه گذار ملزم به اعلام شرایط جدید تا 10 روز پس از اطلاع یافتن خود است.
بنابراین لازم است که بیمه گر از شرایط جدید آگاه شده و طبق تشخیص و الزامات، موضوع بیمه را در شرایط جدید تحت پوشش قرار دهد.
در صورتی که در مورد تشدید خطر مورد بیمه، از طرف بیمه گذار اعلام صحیحی صورت نگرفته باشد، چنانچه این امر همراه با سوءنیت باشد، بیمه نامه باطل شده و در صورتی که سهوا اعلام صحیحی صورت نگرفته باشد، تشدید ریسک مورد بیمه، پوشش نسبی داده می‌شود.
از طرفی اعلام شرایط جدید از طرف بیمه گذار در مورد بیمه اشخاص و بیمه عمر لزومی ندارد زیرا بیمه گر در هنگام عقد قرارداد شرایط جسمانی بیمه گذار را می‌سنجد و طبق ارزیابی خود از کیفیت جسمانی او، قرارداد را تنظیم و منعقد می‌کند.
عواقب اعلام تشدید خطر
تکلیف قانونی بیمه گذار است که به محض مطلع شدن از تشدید ریسکف مراتب آن را به بیمه گر اعلام کند. بیمه گر نیز متعهد است که براساس شرایط جدید، تشدید خطر موضوع بیمه را پوشش دهد و تعادل قراردادی را ایجاد کند. ادامه ماده 16 قانون بیمه در این باره بدین شرح است:
“… در هر دو مورد مذکور در فوق (یعنی تشدید خطر و تغییر وضعیت موضوع بیمه) بیمه گر حق دارد اضافه حق بیمه را معین نموده به بیمه گذار پیشنهاد کند و در صورتی که بیمه گذار حاضر برای قبول و پرداخت آن نشود، قرارداد را فسخ کند و اگر تشدید خطر در نتیجه عمل خود بیمه گذار باشد خسارات وارده را نیز از مجرای محاکم عمومی از او مطالبه کند. … .”
پس از تنظیم قراردادی جدید برای تشدید خطر موضوع قرارداد، در صورتی پذیرفتن قرارداد از طرف بیمه گذار، بیمه ادامه پیدا می‌کند، در غیر اینصورت بیمه باطل می‌شود. همینطور اگر بیمه گذار خود موجبات تشدید ریسک بیمه شده باشد، مکلف به پرداخت خسارات وارده به بیمه گر است.
کاهش خطر
به همان صورت که تشدید ریسک موضوع بیمه موجب ضرر بیمه گر است، کاهش خطر موضوع بیمه نیز باعث ضرر بیمه گذار می‌شود. زیرا بیمه گذار حق بیمه را براساس خطر بیشتر موضوع بیمه پرداخت می‌کند.
در بیمه ایران قانونی در خصوص عودت مبالغ اضافی پرداخت شده به بیمه گذار وجود ندارد همانطور که در مورد تشدید خطر قانونی به نفع بیمه گر وجود ندارد.
استثنائات قانونی ریسک بیمه
در قانون بیمه استثنائاتی وجود دارد که در اینجا مختصرا به بررسی چند مورد می‌پردازیم.
طبق ماده 28 قانون بیمه، بیمه گر مسئول جبران خساراتی ناشی از جنگ و یا شورش نیست. در واقع خطراتی که بطور یکسان برای عموم مردم ایجاد خسارت کند مشمول پرداخت بیمه نخواهد بود. در مقابل آن خسارت وارد شده در نتیجه جنگ و یا شورش به فرد که مشمول بیمه اشخاص و یا عمر است در صورت توافق طرفین، توسط بیمه گر به بیمه گذار پرداخت خواهد شد.
اگر خسارت بوجود آمده به اموال بصورت عمدی باشد، بیمه گر ملزم به پرداخت هزینه خسارت نیست. در مقابل، بطور مثال در صورتی که فرد بطور عمد در رانندگی با سرعت زیاد حرکت کند و باعث خسارت جانی و یا مالی شود، جبران خسارت مشمول بیمه خواهد شد.
در مورد بیمه اشخاص و بیمه عمر، در صورت خودکشی بیمه گذار و یا قتل بیمه گذار توسط ذینفع پوشش بیمه مشمول این موارد قرار نمی‌گیرد. اما اگر خودکشی سه سال پس از عقد قرارداد بیمه نامه صورت گرفته باشد، بیمه گر متعهد به محقق کردن هزینه بیمه است. زیرا این زمان مشخص می‌کند بیمه گذار در هنگام خرید بیمه عمر، حسن نیت داشته است.
اثبات ادعا در مورد در مورد تحقق استثنای بیمه
مسئولیت اثبات ادعای وقوع حادثه و ریسک پیش آمده برای جبران خسارت توسط بیمه گر، بر عهده بیمه گذار خواهد بود. و در مقابل در صورتیکه بیمه گر مدعی باشد وقوع حادثه مشمول بیمه نمی‌شود، باید این ریسک و انواع آن امر را اثبات کند.
انواع ریسک در بازارسرمایه
📣 در این مطلب قصد داریم به شما یکی از متداولترین انواع ریسک در بازار بورس را با شما در میان بگذارم:
توجه داشته باشید ما برای افراد هم انواع ریسک داریم: افراد ریسک پذیر ،افراد ریسک گریز و افراد خنثی.
- افراد ریسک پذیر، حاضرند به ازاء ریسک بیشتر و خطر احتمالی ضرر، در مقابلش سود بیشتری کسب کنند.
- افراد ریسک گریز برعکس هستند، یعنی حاضرند ریسک کمتری کنند ولی در مقابل سود کمتر و مطمئین تری کسب کنند .
- حد وسط این افراد را افراد خنثی در برگرفته اند.
📣 حال بپردازیم به انواع ریسک در بازار سرمایه:
1. ریسک سیستماتیک (ریسک غیر قابل اجتناب)
این ریسک، ریسکی می باشد که سرمایه گذار قادر به کاهش آن نیست.
مانند وقایع غیرمترقبه: جنگ، تحریم، رونق و رکورد اقتصادی، مناقشات سیاسی، تعیین نرخ دلار وتورم و .
2. ریسک غیر سیستماتیک (ریسک غیر قابل اجتناب)
این ریسک مربوط به یک نوع سهام یا صنعت خاص است.
برای مثال: اگر تولید و فروش یک شرکت سازنده خودرو بر اثر اعتصاب یا سوء مدیریت دچار مشکل شود، این فقط یک عامل ریسک خاص است. زیر فقط بر سازنده خاصی تاثیرگذار است و بر سایر شرکت های بازارسهام همانند شرکت های صنایع دیگر تاثیری ندارد.
ریسک کل = ریسک سیستماتیک + ریسک غیر سیستماتیک
ریسک هر شرکت از دو بخش عمده تشکیل می شود: بخشی از ریسک ناشی از اتفاقات درونی و عملیاتی یک شرکت می باشد و بخشی دیگر که در واقع متاثر از عوامل خارج از شرکت می باشد، و بر روند بازدهی شرکت و نوسانات قیمتی آن تاثیر می گذارد.
راهکارهای کاهش ریسک:
در بخش سیستماتیک، سهامدار هیچ گونه کنترلی بر کاهش ریسک ندارد، و این ریسک معروف است به ریسک بازار
فقط سهامداران می توانند با بررسی های بیشتر تا حدودی سهام خود را کنترل کنند.
در بخش غیرسیستماتیک، سهامداران می توانند با بررسی دقیق بنیاد سهم و همچنین تشکیل سبد سهام در صنایع مختلف، این ریسک را به حداقل برسانند.
